مراحل بازیافت پلاستیک: راهنمای ورود به صنعت

سلام! اگه به صنعت بازیافت پلاستیک در ایران فکر میکنی و میخوای یه کسب‌وکار سبز و پول‌ساز راه بندازی، این مقاله برات یه نقشه راه ساده و کاربردیه! اینجا فرآیند بازیافت پلاستیک،انواع روش های بازیابی (مکانیکی، شیمیایی، حرارتی)، و وضعیت ضایعات پلاستیک در ایران رو بررسی می کنیم. 

یه پیشنهاد: برای شناخت انواع پلاستیک قابل بازیافت، مقاله “انواع پلاستیک‌های بازیافتی و روش تشخیصشون” رو حتما بخون.

طبق آمار صنایع و معادن، ایران سالانه 400 میلیون تن زباله پلاستیکی تولید می کند که فقط بخش کوچکی (کمتر از 10 درصد) از پسماند پلاستیکی، جداسازی و بازیافت می‌شود و بقیه مدفون یا سوزانده می‌شوند. فرآیند بازیافت پلاستیک باعث میشه کمتر از منابع نفتی کشورمون استفاده کنیم و هزینه تولید رو هم پایین بیاریم بنابراین محصول نهایی ارزان تر می شود.

بازیافت پلاستیک در ایران با تقاضای بالای صنایع لوله‌سازی، کشاورزی، و بسته‌بندی حسابی پررونقه. کارگاه‌های کوچیک و کارخونه‌های بزرگ از مواد قابل بازیافت پلاستیکی مثل پِ پِ (HDPE، (PP، و یا پِت  PET استفاده می‌کنن. 

روش‌های بازیافت پلاستیک به سه دسته اصلی تقسیم می‌شن. اینجا هر کدوم رو توضیح می‌دیم:

رایج‌ترین روش تو فرآیند بازیافت پلاستیک، بازیافت مکانیکیه. تو این روش، پلاستیک‌ها جدا، خرد، و به گرانول تبدیل می‌شن:

• جداسازی پلاستیک: پلاستیک‌ها بر اساس نوع یا جنس آن ها (مثل PVC ، HDPE، PP، LDPE،PET) و  همچنین رنگ تفکیک می‌شن.

• پردازش پلاستیک بازیافتی: با دستگاه بازیافت پلاستیک مثل آسیاب (خرد کن صنعتی) خرد  و شسته می‌شن.

• گرانول‌سازی: با تجهیزات بازیافت پلاستیک مثل گرانول‌ساز، به دونه‌های کوچیک تبدیل می‌شن.

کاربرد: بازیافت بطری پلاستیکی، بازیافت ظروف پلاستیکی، و تولید لوله یا کیسه.
مزایا: ساده، ارزون، و پراستفاده تو ایران.
معایب: کیفیت گرانول‌ها ممکنه با هر چرخه کم بشه.

چرا تو ایران بهتره؟: بازیافت مکانیکی به خاطر هزینه کم، دسترسی به دستگاه بازیافت پلاستیک مثل گرانول‌ساز، و تقاضای بالای بازار (مثل پِت HDPE ،PET و پِ پِ PP) تو ایران غالبه. کارگاه‌های کوچیک با سرمایه کم می‌تونن سریع شروع کنن و سود خوبی ببرن.

تو بازیافت شیمیایی، پلاستیک‌ها به مواد اولیه‌شون (مثل مونومرها) تجزیه می‌شن:

• فرآیند: با مواد شیمیایی یا کاتالیست‌ها، پلاستیک به مولکول‌های پایه تجزیه می‌شه.

• کاربرد: پلاستیک‌های پیچیده (مثل چندلایه) یا تولید سوخت.

• مزایا: کیفیت مواد مثل پلاستیک نوئه.

• معایب: گرونه و تو ایران کمتر استفاده می‌شه.

ازیافت حرارتی پلاستیک‌ها رو تو دمای بالا (بدون اکسیژن) به سوخت یا گاز تبدیل می‌کنه:

• فرآیند: پلاستیک‌ها تو کوره‌های مخصوص به روغن یا گاز پیرولیز تبدیل می‌شن.

• کاربرد: پلاستیک‌های غیرقابل بازیافت مکانیکی.

• مزایا: زباله به انرژی تبدیل می‌شه.

• معایب: نیاز به تجهیزات بازیافت پلاستیک گرون داره.

تو ایران، بازیافت مکانیکی به خاطر سادگی و هزینه کم بهترین گزینه‌ست، ولی روش‌های شیمیایی و حرارتی دارن کم‌کم جای خودشون رو باز می‌کنن.

رای شروع بازیافت پلاستیک، باید مواد اولیه داشته باشی:

• پلاستیک‌های پسا مصرفی: اینا پلاستیک‌هایی هستن که ما تو زندگی روزمره دور ریختیم، مثل بطری آب، کیسه خرید، یا ظرف ماست و شوینده ها. اینا توسط شهرداری یا گاراژها جمع می‌شن و چون ممکنه کثیف باشن، نیاز به جداسازی پلاستیک و شست‌وشو دارن.

• پلاستیک‌های پسا صنعتی: ضایعات تمیز کارخونه‌ها و تولیدی‌ها، مثل بسته‌بندی‌ها یا قطعات خراب. اینا نیازی به شست‌وشو ندارن و مستقیم با دستگاه بازیافت پلاستیک (مثل گرانول‌ساز) بازیافت می‌شن.

یه توصیه: اگه تازه‌کاری، روی انواع پلاستیک قابل بازیافت مثل HDPE (گالن های آب، ظروف ماست و شوینده ها) یا پِ پِ PP (قطعات خودرو) تمرکز کن. اینا مراحل بازیافت ساده‌تری دارن و تو بازار ایران پرطرفدارن.

تفکیک پلاستیک‌ها: یه کار حسابی!

جداسازی پلاستیک قلب مدیریت زباله‌های پلاستیکیه. پلاستیک‌های پسا مصرفی و پسا صنعتی بر اساس نوع، رنگ، و گرید (شماره بازیافت) جدا می‌شن. این کار نیاز به نیروی انسانی با تجربه یا سیستم‌های خودکار داره.

کسایی که پلاستیک‌ها رو تفکیک می‌کنن، باید حسابی با انواع پلاستیک (مثل HDPE، PP، PET و LDPE) آشنا باشن. پلاستیک‌ها باید بر اساس نوع، رنگ، و گرید (شماره بازیافت) جدا بشن. مثلاً بطری‌های شفاف یه طرف، کیسه‌های رنگی یه طرف! بعد از تفکیک، پلاستیک‌ها آماده می‌شن برای آسیاب، شست‌وشو، و تبدیل به گرانول.

 

شست‌وشو و آسیاب: تمیز مثل دسته‌گل!

اگه مواد اولیه‌ات کثیفن (مثلاً خاک یا روغن دارن)، نیاز به یه خط آسیاب شوری پلاستیک داری. تو این خط:

• پلاستیک‌ها توسط نیروی انسانی مرتب و تفکیک می‌شن.

• بعد با نوار نقاله به دستگاه آسیاب می‌رن و خرد می‌شن (بهشون می‌گن پَرَک).

• پَرَک های پلاستیک تکه های سبک هستند که تو یه محفظه پر از آب و مواد شوینده مخصوص با پروانه‌های دستگاه تمیز می‌شن.

• در آخر، پلاستیک‌های خردشده خشک می‌شن و آماده مرحله بعدی می‌شن.

یه نکته: راه‌اندازی خط آسیاب شور نیاز به فضای صنعتی (حداقل ۳۰۰ مترمربع) و سرمایه اولیه حدود 2 تا 3 میلیارد تومن داره. اگه بودجه‌ات کمه، می‌تونی مواد اولیه تمیز رو از کارخونه‌های آسیاب شور بخری و مستقیم بری سراغ مراحل بعدی.

برای اطلاعات بیشتر درباره خط شستشو پلاستیک و سفارش (کلیک کنید)

اگه مواد اولیه‌ات سبکن (مثل نایلون LDPE یا کیسه‌های پلاستیکی)، بعد از خشک شدن باید برن تو دستگاه کُندر

. این دستگاه پلاستیک‌ها رو گرم و خمیری می‌کنه و به شکل تکه‌های سنگین‌تر درمیاره. این کار باعث می‌شه:

• پلاستیک‌ها راحت‌تر حمل بشن.

• بتونی با سرعت و ظرفیت بیشتری گرانول تولید کنی و به راحتی از قیف دستگاه اکسترودر پایین بره.

خبر خوب: اگه مواد اولیه تمیز مثل نایلون داری، با یه دستگاه کندر و سرمایه کم (حدود ۳۰۰ میلیون تومن) و فضای ۱۰۰ متری می‌تونی یه کارگاه بازیافت راه بندازی. پرک‌های خردشده یا کندرشده رو می‌تونی تو بازار به تولیدکننده‌های گرانول بفروشی.

می توانید با یک دستگاه کَندُور با سرمایه بسیار کم یکی از مراحل بازیافت پلاستیک را ایجاد کنید و یک درآمد خوب داشته باشید و اگر شرایط راه اندازی خط تولید گرانول را داشته باشید می توانید نایلون های خرد شده را گرانول کنید و مستقیم به تولیدکنندهای پلاستیک بفروشید.

 

پلاستیک های پسا صنعتی معمولا ضایعات برگشت تولید کارخانجات و تولیدی ها هستند. این نوع پلاستیک ها تمیز و نیازی به شستشو و خط آسیاب شور ندارند و با دستگاه گرانول ساز به راحتی قابل بازیافت هستند. 

گرانول ساز‌ها انواع مختلفی دارند و با توجه به جنس پلاستیک بازیافتی تغییراتی در خط تولید اعمال می‌شود اما در کل تمام آن‌ها به دستگاه‌های اکسترودر معروف هستند. کار با دستگاه گرانول ساز نسبت به دستکاه کندر یا آسیاب شور کمی تخصصی تر می باشد.

پلاستیک‌های پس صنعتی چون تمیز هستن، کار باهاشون راحت‌تره. اینا ضایعات کارخونه‌ها هستن و نیازی به شست‌وشو یا تفکیک پیچیده ندارن. فقط کافیه:

• با دستگاه آسیاب خردشون کنی.

• مستقیم بفرستیشون تو دستگاه گرانول‌ساز.

این روش برای شروع با بودجه کم عالیه، چون هزینه‌های شست‌وشو و تفکیک رو نداری.

دستگاه گرانول‌ساز (یا اکسترودر) قلب بازیافت پلاستیکه! این دستگاه پلاستیک‌های خردشده یا کندرشده رو به دونه‌های کوچیک گرانول تبدیل می‌کنه. ولی یه نکته: کار با گرانول‌ساز یه کم تخصصیه و هر نوع پلاستیک دستگاه خاص خودش رو می‌خواد. تفاوت اصلی تو طراحی ماردون (پیچ) و طول سیلندر دستگاهه.

چطور گرانول تولید می‌شه؟

1. ریختن مواد: مواد اولیه (پرک یا کندر) رو تو قیف دستگاه می‌ریزی.

2. ذوب کردن: ماردون مواد رو تو سیلندر جلو می‌بره و المنت‌های دور سیلندر پلاستیک‌ها رو ذوب می‌کنن.

   • دمای ذوب: هر پلاستیک دمای خاص خودش رو داره (مثلاً HDPE حدود ۱۳۰-۱۸۰ درجه سانتی‌گراد). دما رو می‌تونی از تابلو برق دستگاه تنظیم کنی.

3. خروجی رشته‌ای: مواد ذوب‌شده از سوراخ‌های ریز سر دستگاه (کلگی) به شکل رشته‌های باریک بیرون میان.

4. خنک‌سازی: رشته‌های داغ با دستکش مقاوم به گرما تو آب سرد فرو میرن تا سفت و محکم بشن. این شوک حرارتی باعث می‌شه گرانول‌ها توپر بشن.

5. برش: رشته‌های خنک‌شده به دستگاه کاتر می‌رن و به دونه‌های گرانول خرد می‌شن.

یه نمونه: یه دستگاه گرانول‌ساز تک‌مرحله‌ای می‌تونه ساعتی ۵۰۰ کیلو پلاستیک رو بازیافت کنه. اگه مواد اولیه‌ات باکیفیت باشه، گرانول‌های نهایی رو می‌تونی مستقیم به کارخونه‌های تولید پلاستیک بفروشی یا حتی صادر کنی.

دمای ذوب

تابلو برق گرانول‌ساز سه نمایشگر داره که دمای المنت‌ها رو نشون می‌ده. برای HDPE:

• ابتدا: ۱۳۰ درجه

• وسط: ۱۵۰ درجه

• انتها: ۱۸۰ درجه

 

سرعت ماردون با اینورتر کنترل می‌شه:

• شروع با سرعت پایین (مثلاً ۱۸).

• بعد از رسیدن رشته‌ها به کاتر، سرعت رو زیاد کن.

کاتر باید با اینورتر هماهنگ بشه تا گرانول‌ها یکدست بشن.

این فرآیند کلی بازیافت پلاستیک است. فرآیندی اگرچه سخت و پیچیده اما با یادگیری مناسب و اصولی به یک اپراتور ماهر تبدیل می شوید و دیگر با صداهای داخل کارخانه می توانید همه چیز را کنترل کنید.

• با کندر شروع کن: اگه بودجه‌ات کمه، با یه دستگاه کندر و مواد اولیه تمیز (مثل نایلون) کار رو شروع کن. پرک یا کندر تولیدشده رو به کارخونه‌های گرانول‌ساز بفروش.

• سرمایه اولیه: حدود ۳۰۰ میلیون تومن برای کندر و ۱۰۰ متر فضا کافیه.

• رشد تدریجی: وقتی درآمدت بیشتر شد، می‌تونی خط گرانول‌ساز راه بندازی و مستقیم گرانول به تولیدکننده‌ها بفروشی.

حرف آخر

مراحل بازیافت پلاستیک یه فرصت طلایی برای کمک به محیط زیست و بازیافت پلاستیک و کسب درآمده. بازیافت مکانیکی تو ایران به خاطر سادگی و هزینه کم بهترین گزینه‌ست. با مهسان پلاست و تکنولوژی‌های بازیافت پلاستیک مدرن، تو صنعت بازیافت پلاستیک موفق شو! 

برای اطلاعات بیشتر درباره هزینه راه‌اندازی خط تولید گرانول، صفحه مربوطه تو سایت ما رو چک کن!